Kleinschalig duurzaam wonen? Ja, maar …

In Huldenberg worden zes nieuwe woonunits gerealiseerd met Europese subsidies. Partners in het project zijn onder meer de provincie Vlaams-Brabant en Kamp C, het centrum voor duurzaamheid en innovatie in de bouw van de provincie Antwerpen. Het zijn koolstofarme energiezuinige woningen, bedoeld voor één- tot driepersoonshuishoudens, die via een sociaal verhuurkantoor in de markt worden gezet. Deze pilootwoningen zijn bedoeld om op internationale schaal nieuwe productieprocessen, technieken en materialen uit te testen tegen een lage kostprijs om zo niet alleen hun deugdelijkheid te bewijzen maar ook andere woonactoren over de streep te trekken om dit voorbeeld te volgen.

Het project past helemaal in de nieuwe woonvisie van de provincie Antwerpen, die is opgebouwd rond vier leidende principes: duurzaamheid & circulariteit, beschikbaarheid & betaalbaarheid, mobiliteit & diversiteit en veerkracht & gezondheid. Samenwerking is essentieel om onze doelen te bereiken. Op regionale schaal laten we lokale besturen de handen in elkaar slaan met een breed scala aan bouwondernemers, kennisinstellingen en opleidingscentra, en waar het kan zelfs met particuliere bouwers, verbouwers of bewonersgroepen. Ook in Duitsland, Nederland en Ierland worden er in het project Housing 4.0 Energy kleine milieuvriendelijke modelwoningen gebouwd en vanuit die expertise nieuwe opleidingsprogramma’s ontwikkeld. Die internationale kennisuitwisseling biedt een grote meerwaarde. Kostenbeheersing is namelijk een essentiële factor. Opschaling en standaardisatie van de productie zal sneller leiden tot een brede toepassing van al die nieuwe klimaatvriendelijke bouwprocessen. 

In heel Noordwest-Europa is er een groot tekort aan kwaliteitsvolle woongelegenheid voor de steeds groeiende groep van alleenstaanden en eenoudergezinnen. Een goede huisvesting is elementair voor ons algemeen welbevinden. Ons provinciaal woonbeleid zet in op kwaliteitsvol wonen. We kijken daarbij niet alleen naar de kwaliteit van de woning maar ook naar die van de woonomgeving: groen en blauw in de buurt, sociaal contact en nabije basisvoorzieningen. Vanuit die gedachte verbindt Housing 4.0 Energy kleinschalig wonen met duurzaamheid en levenskwaliteit. 

Maar er schuilt een valkuil in deze manier van bouwen, een belangrijk maatschappelijk vraagstuk voor beleidsmakers en ruimtelijke planners. Kleinschalig wonen mag niet de dualiteit versterken tussen wie zich een grote woonst kan permitteren en wie het noodgedwongen met een meer beperkte oppervlakte moet stellen. COVID-19 dwong ons om maandenlang voornamelijk binnen te leven. Velen ontbeerden daardoor een minimum aan levensruimte en privacy, noodzakelijk voor het psychisch welbevinden. Ondertussen snakten we naar ruimte, gezonde lucht, water en natuur.

Een kleinschalige woning gedijt daarom het best in een grote en groene omgeving. Binnen- en buitenruimte zijn communicerende vaten. Hier knelt vaak het schoentje: door ondoordachte verdichting zijn de groene ruimten in onze woonkernen op veel plaatsen gebetonneerd geraakt. Klein kwaliteitsvol wonen draait om duurzaamheid en betaalbaarheid, maar ook om gezondheid en een goede ruimtelijke ordening. Hier en daar duiken al mooie voorbeelden op die aan deze criteria voldoen, maar ze zijn nog te exemplarisch. Enkel met een multidisciplinaire aanpak en een integrale benadering van de woonuitdagingen kunnen we positieve stappen vooruit zetten. Er zijn wellicht nog wat Europese projecten nodig om naar kwaliteitsvol wonen voor iedereen te evolueren. 

Meer weten over dit project ? https://www.kampc.be/innovatie/projecten/housing-4.0-energy