Krachtige Inspired by WOOD-editie overtuigt op Prowood​

Op 23 oktober organiseerde WOOD.BE Inspired by WOOD tijdens Prowood. Op de vakbeurs voor de houtsector bereikte het kenniscentrum voor de hout- en meubelindustrie een gemotiveerd doelpubliek. Op de agenda stonden presentaties over de actuele wet- en regelgeving, digitale tools en innovatieve praktijkvoorbeelden. Het publiek ging geïnspireerd naar huis met concrete handvaten om zelf stappen te zetten richting circulaire innovatie. 

De Prowood-organisatoren zetten deze editie circulariteit en houtbouw in de kijker. Toen WOOD.BE aanklopte met de vraag om er hun Inspired by WOOD te organiseren, vielen de puzzelstukken in elkaar. Het event lokte veel nieuwsgierigen uit de houtsector die zich verder wilden verdiepen in circulair ondernemen. General manager bij WOOD.BE Chris De Roock verwelkomde het publiek met een duidelijke boodschap: “Circulariteit gaat over meer dan bouwtechniek. Het vraagt een doordachte langetermijnvisie op het vlak van ecologische, economische, technische en esthetische haalbaarheid. Om die te bereiken is een fundamentele verandering nodig in ons traditionele bouwproces. Met deze inspiratiedag willen we een versnelling hoger schakelen.”

Hout, klimaat en circulariteit: de basis

Als eerste kwam Bob Geldermans aan de beurt. De research- en innovatiemanager bij WOOD.BE richtte de aandacht op het fundament van circulariteit: onze planeet. Vanuit de Sustainable Development Goals (SDG) lichtte hij verschillende fenomenen toe die ertoe leiden dat we op onze planeet kunnen leven zoals we dat nu doen. Met andere woorden: we moeten onze basis respecteren. “Embodied carbon speelt hierin een steeds belangrijkere rol. We moeten in alle lagen van onze gebouwen nadenken over de ultieme levensduur van onze materialen. Daarnaast zijn ook partnerships een cruciale voorwaarde voor circulariteit: we hebben netwerken nodig om de SDG’s te bereiken.” Bob sloot zijn betoog af met enkele call to actions voor het publiek: “Stimuleer circulariteit vanaf de ontwerpfase, verbind circulaire economie met de gevolgen van klimaatverandering, vergroot de transparantie en vergelijkbaarheid van modelleringsmethoden, en pas systemische en contextspecifieke effectbeoordeling toe om besluitvorming te onderbouwen. Bij WOOD.BE verbinden we houttechnologie aan circulair design omdat we daarin geloven. We staan ook klaar voor jou en denken graag met je mee.”

EUDR: vandaag en morgen

De tweede spreker was Arthur Pittie, R&I-expert bij WOOD.BE. Hij focuste op enkele zaken uit de gloednieuwe regelgeving die op ons afkomt, zoals de EUDR, de Europese ontbossingswet. Belangrijk: de invoering wordt naar alle waarschijnlijkheid met een jaar uitgesteld. Toch blijft het relevant dat bedrijven zich hier nu al pragmatisch op voorbereiden. Daarom vind je allerlei praktische informatie op de website van de Europese Commissie: recente FAQ’s, een begeleidend document, een kader voor samenwerking tussen niet-EU-landen en een handleiding voor het informatiesysteem. Arthur: “Wat is de essentie voor nu? Weten wat je rollen zijn in dit verhaal: importeur, exporteur, verwerker of verhandelaar. Aan elke rol hangen andere verplichtingen vast. De regelgeving zal ingaan vanaf eind 2025, toch is het nu al een goed idee om te bekijken hoe je jouw bedrijfsvoering er best op afstemt. Weet je niet hoe hieraan te beginnen of heb je concrete vragen over certificering? Doe dan zeker een beroep op WOOD.BE. We helpen je verder via individuele gesprekken of workshops.”

Hoe gaat het met het Living Lab?

Tijdens de vorig editie van Inspired by WOOD volgden we enkele bedrijven in de circulaire houtcluster Grensland-Menen in hun transitie naar circulair ondernemerschap. Intussen zitten we in het tweede projectjaar en brachten de betrokkenen een update. Voor Decospan getuigde R&D-engineer Mathilde Depoortere: “We rapporteren over onze duurzaamheidsacties en levenscyclusanalyes (LCA). Daardoor zijn onze inspanningen zichtbaar en meetbaar. In de eerste plaats verbeterden we de waarde van onze producten door alternatieve grondstoffen te testen en gebruiken. Om die goed te kunnen vergelijken, focusten we op een circular transition indicator (CTI). Die analyseert welke stoffen in het product zitten en welke er resteren op het einde van de levenscyclus. Het tweede waarop we inzetten, is op onze waste. We proberen niet alleen ons afval te beperken, maar de reststroom ook te hergebruiken in hoogwaardige toepassingen. Ten slotte wil ik meegeven dat design-for-circularity compleet tegenovergesteld is aan traditionele ontwerpen. Je moet van bij het begin nadenken over de levensduur, bij voorkeur met betrouwbare partners voor het beste resultaat.”

Vervolgens nam Yves Lecluyse, innovatiemanager van Woodstockx, het woord. “In het eerste jaar ontwikkelden we terrasplanken uit gerecycled materiaal, het tweede jaar was uitdagender. 

Ons doel was om een kwalitatief meerlagenparket te ontwikkelen met restmaterialen. Denk aan einde reeks-
loten, restjes van werven of oude stalen. Het was niet eenvoudig om een esthetisch parket te maken door de verschillende kleuren, breedtes, diktes, types afwerkingen en beschadigde planken. Na een grondige zoektocht en het uitvoeren van twee batches afgewerkt met een specifieke beits of kleurolie, ontwikkelden we een prachtig, kwalitatief parket waarmee we ondertussen 1.300 vierkante meter toepasten in diverse projecten. Zo maakten we van onze afvalstroom een duurzaam en rendabel product.”

Inspirerende praktijkvoorbeelden

Na de getuigenissen uit het Living Lab was het de beurt aan Eurabo en murmuur architecten. De ondernemingen werken regelmatig samen en delen een gelijkaardige visie op circulair bouwen. Dries Hubrechts, technisch adviseur bij Eurabo: “We zetten onze expertise op het vlak van circulair bouwen in voor de projecten van onze klanten. Zo staan we hen bij met advies, 3D-modellen en het op maat aanpassen of voorbereiden van bouwmaterialen. We denken steeds in drie stappen: het voorkomen van materialen, het gebruik van secundaire en biobased materialen, en een zo efficiënt mogelijk gebruik van grondstoffen. Dit passen we toe op gebouw-, element- en materiaalniveau. Zo komen we tot een rationeel materiaalgebruik in elk project. Daarnaast werken we graag samen met gelijkgestemde partners zoals Mobble voor modulaire units, Woodular in functie van de traceerbaarheid van materialen, Trovo als baanbrekende groothandel in recuperatiematerialen en Kamp C die met groeigebouwen volop de kaart van flexibiliteit trekt.”

Een van de jarenlange partners van Eurabo is murmuur architecten. Architect Koen Van Delsen: “In elk project hanteren we als vuistregel om CO₂-neutraal te bouwen. Dit doen we volgens deze criteria: alles wat kan blijven staan, heeft nul impact. Als we nieuwe materialen nodig hebben, kiezen we er met een zo laag mogelijke milieu-impact door middel van Totem. Pas als laatste stap denken we na over de manier waarop ze in de volgende fase kunnen gebruikt worden.” Een voorbeeld waar zowel Eurabo als murmuur bij betrokken waren, is de educatieve natuurhoeve nabij Bos ’t Ename in Oudenaarde. De bestaande loods werd zo veel mogelijk behouden en voor nieuwe materialen maakte het team gebruik van lokale grondstoffen: populierenhout uit nabijgelegen bossen en middelhoutbeheer, stro via het maaibeheer in natuurgebieden en leem uit de achterliggende gronden.

Even terug naar Totem. Deze toepassing meet de volledige impact van een gebouw, zowel op het vlak van grondstoffen, transport, LCA en productie. De tool helpt de Belgische bouwsector het M-peil van gebouwen te objectiveren en te verminderen. Heel relevant in het kader van de verplichte berekening van de levenscyclusimpact CO₂ tegen 2030 voor alle nieuwe gebouwen. Koen: “Met hoe meer en hoe accurater we Totem gebruiken, des te betere resultaten we collectief zullen behalen op het vlak van milieu-impact.”

Van pallet naar paleis

Om Inspired by WOOD af te sluiten, kreeg het publiek een wervende keynote door Dennis Hauer en Tim Vermeend van Urban Climate Architects. Zij gaan nog een stap verder en creëren duurzame ecosystemen met respect voor mens, dier, natuur, bewoners en omgeving waarin CLT een hoofdrol speelt. “We tonen aan dat houtbouw de norm kan zijn, ook voor appartementsblokken en hele woonwijken. Doordachte, ecologische materiaalkeuzes doorheen het volledige bouwproces maken dat het betaalbaar blijft, ook voor de ‘gewone bevolking’. Er is een enorme toekomst voor dergelijke systemen om tegemoet te komen aan de woningschaarste waar we tegenaan lopen. Er zijn oneindige mogelijkheden met houtbouw, laten we ze samen verkennen.”